Xin ông cho biết, virút cúm A/H7N9 có phải là loại virút đã gây bệnh ở Việt Nam cũng như ở nhiều nước trên thế giới trong thời gian gần đây hay không?

Các loại virút cúm A thường gây bệnh ở động vật. Đối với cúm A/H7 chưa bao giờ xuất hiện và gây bệnh ở Việt Nam. Đặc biệt là cúm A/H7N9 cũng chưa từng xuất hiện ở người trên thế giới. Tại Việt Nam, đến thời điểm hiện nay, chưa phát hiện trường hợp nào nghi ngờ nhiễm virút cúm A/H7N9.

Thưa ông, đặc điểm của chủng virút cúm A/H7N9 có giống với các chủng virút cúm đã lưu hành ở Việt Nam và trên thế giới hiện nay hay không?

Virút cúm A/H7N9 thuộc loại virút cúm A và có các thành phần H như H7, H9, H3, H5, H1. Hiện nay có các loại cúm H1N1, H3N2, H5N1, H7N3..., chỉ có thành phần H giống nhau còn thành phần N sẽ tùy theo từng loại cúm và loại N9 thì chưa từng gây bệnh ở người.

Hầu hết các loại cúm A gây bệnh ở động vật nhưng có một số loại lây từ động vật sang người như cúm A/H5N1 và có loại có khả năng lây truyền từ người sang người. Trong số các loại cúm A có hai loại có khả năng lây từ người sang người là cúm A/H1N1 (gây đại dịch từ năm 2009) và cúm A/H3N2. Rất may mắn là cúm A/H1N1 trước đây dù gây tỷ lệ tử vong cao và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo đại dịch, nhưng sau khi dịch lan truyền rất rộng rãi thì lại trở về mức độ nhẹ nên tỷ lệ tử vong rất thấp.

Cúm A/H3N2 diễn biến lâm sàng nặng hơn nhưng tỷ lệ tử vong cũng thấp. Đó cũng là điều rất may mắn.

Ông đánh giá mức độ nguy hiểm của chủng virút cúm và phạm vi lây nhiễm của virút cúm A/H7N9 như thế nào?

Như các phương tiện truyền thông đại chúng đã nêu, từ ngày 1/4, ngày nào WHO cũng cập nhập tình hình cúm A/H7N9 và ngày nào số ca bệnh cũng tăng lên và số tử vong cũng tăng lên. Như vậy, các trường hợp được ghi nhận mắc virút cúm trên đang tiếp tục tăng lên. Mức độ tăng cũng không nhiều, nhưng tỷ lệ tử vong rất cao. Tỷ lệ tử vong trong tổng số mắc chiếm tới 40-50%. Như vậy, tỷ lệ tử vong cao tương đương với cúm A/H5N1.

Điều đáng lo lắng nhất hiện nay là hiện tại đường lây truyền của bệnh từ động vật sang người vẫn chưa rõ ràng, chưa xác định được. WHO đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức y tế của Trung Quốc để nghiên cứu các nguy cơ lây bệnh.

Hiện tại, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, không có vắcxin phòng bệnh nên virút trên nếu lây lan mạnh mẽ giữa động vật với người hay từ người sang người thì điều đó cực kỳ nguy hiểm và đó có thể trở thành một đại dịch.

Hiện nay theo thông báo của WHO, số bệnh nhân mắc mới chỉ có ở Trung Quốc và tập trung chủ yếu ở một số tỉnh, thành phố như Thượng Hải, An Huy... Như vậy, những đối tượng mắc bệnh virút cúm A/H7N9 xảy ra ở một vài tỉnh của Trung Quốc, chưa xảy ra ở các nước khác.

Theo thông báo gần đây của WHO mà tôi nhận được, hiện nay các nhà khoa học đã tìm ra gen của loại cúm này ở chim bồ câu, còn lại ở các động vật khác cũng đang tìm kiếm và chưa phát hiện được.

Trong số các bệnh nhân, hiện người ta chưa tìm thấy yếu tố dịch tễ liên quan giữa các người bệnh với nhau và có hơn 500 trường hợp tiếp xúc với bệnh nhân đã được cơ quan y tế theo dõi chặt chẽ. Trong số đó có 1 người có biểu hiện ốm, tuy nhiên căn nguyên ốm của trường hợp đó cũng đang được xem xét xem có phải do cúm A/H7N9 hay không.

Khi dịch xảy ra, nhất là khi chúng ta ở gần Trung Quốc, với tư cách là cơ quan kiểm soát dịch bệnh trọng điểm, ông có thể nói rõ hơn những biện pháp giám sát để ngăn chặn dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam?

Đúng là với những diễn biến dịch bệnh đang xảy ra ở Trung Quốc hiện nay thì khả năng bệnh trên xâm nhập vào Việt Nam rất lớn. Nguyên nhân là do Việt Nam có chung đường biên giới khá dài với Trung Quốc. Đặc biệt, cúm A/H7N9 cũng có khả năng lây sang Việt Nam qua các loại động vật hoang dã như chim, hiện nay những nghiên cứu đã phát hiện thấy virút trên có trong chim bồ câu. Tôi xin nhấn mạnh với khoảng cách địa lý gần như vậy, nguy cơ bệnh có thể vào nước ta rất cao.

Kiểm dịch y tế tại Cửa khẩu quốc tế sân bay Tân Sơn Nhất. Ảnh: Phương Vy-TTXVN

Trước tình hình đó, Bộ Y tế đã nhận thức được mối nguy cơ lây bệnh trên. Bộ Y tế đã tổ chức Họp ban chỉ đạo để xây dựng kế hoạch phòng chống, nắm bắt được mối nguy cơ và tổ chức họp ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch để phòng chống cúm A/H7N9. Bộ cũng đã xây dựng các tiểu ban giám sát, tiểu ban điều trị, tiểu ban quan hệ quốc tế… Tất cả các tiểu ban này đều xây dựng kế hoạch khả năng giám sát, khả năng điều trị, khả năng thu dung bệnh nhân điều trị và đáp ứng dịch. Kế hoạch trên đã được Ban chỉ đạo phòng chống dịch của Bộ Y tế làm rõ từng giai đoạn. Việt Nam hiện nay đang trong giai đoạn chưa có ca bệnh nào, do đó các giải pháp chủ yếu là tăng cường năng lực của các cơ quan kiểm dịch y tế quốc tế, nâng cao nhận thức của người dân, tăng cường công tác chuẩn bị như tập huấn, rà soát lại trang thiết bị phòng chống dịch và đẩy mạnh giám sát chung trong hệ thống.

Trong kế hoạch, chúng tôi cũng đề cập đến 4 tình huống khi phát hiện bệnh ở gia cầm thì phương pháp giải quyết ra sao và khi bệnh xuất hiện ở người thì có các phương án như thế nào? Các kế hoạch cũng đề cập đến khi virút cúm trên lây từ người sang người. Hiện tại Bộ đang hoàn chỉnh kế hoạch này và trong thời gian sắp tới Bộ Y tế sẽ ban hành kế hoạch phòng chống tới tất cả các thành phố.

Thực hiện công điện của Thủ tướng, Bộ Y tế xây dựng và hoàn chỉnh công tác phòng chống dịch và thành lập ngay các đoàn công tác của lãnh đạo Bộ, các đoàn kiểm tra phối hợp liên ngành sẽ có nhiều đoàn tới giám sát các cửa khẩu. Bên cạnh đó giám sát chặt chẽ việc nhập khẩu gia cầm, nhập lậu gia cầm và các sản phẩm gia cầm. Bởi gia cầm là nơi chứa mầm bệnh của các loại cúm A, đặc biệt là cúm A/H7N9.

Ông có thể chia sẻ những kinh nghiệm trong công tác phòng chống dịch của Việt Nam trong những năm gần đây?

Việt Nam đã có rất nhiều kinh nghiệm trong phòng chống các bệnh cúm cũng như các bệnh đường hô hấp nói chung. Việt Nam có được những kinh nghiệm đối phó với các bệnh trên như dịch SARS (năm 2003), dịch cúm A/H5N1 từ năm 2004 đến nay, cúm A/H1N1 đã trở thành đại dịch từ năm 2009 và xâm nhập vào Việt Nam tương đối rộng rãi. Thời gian qua, để đối phó với những dịch bệnh đó, Việt Nam đã có rất nhiều kinh nghiệm quý báu.

Việt Nam cũng có được hệ thống y tế rộng khắp trên cả nước. Khi hệ thống này được kích hoạt thì hoạt động rất có hiệu quả, nhất là khả năng nắm bắt tình hình. Trên cơ sở đó Bộ Y tế có những chỉ đạo cụ thể sớm và triển khai có hiệu quả.

Như vậy, Việt Nam đã có nhiều kinh nghiệm, tuy nhiên mỗi loại bệnh dịch có một đặc điểm khác nhau. Đặc biệt với cúm A/H7N9 hiện nay, do chưa rõ đường lây. Vì vậy, biện pháp để sát với tình hình cụ thể thì chúng ta chưa có, chỉ có những biện pháp cho phòng cúm nói chung. Cục Y tế dự phòng sẽ theo dõi sát tình hình để có những giải pháp sớm nhất để phù hợp với tình hình.

Chúng ta cũng chưa lường được hết khả năng nếu như có khả năng lây từ người sang người với bệnh cảnh lâm sàng nặng và tỷ lệ tử vong cao là điều rất phức tạp.

Hiện nay, chúng tôi cũng dự toán tăng cường, tính toán ở những cơ sở thu dung bệnh nhân. Những cơ sở trên được thông báo trên các phương tiện để người dân biết và khi có trường hợp mắc bệnh thì cần đến đó để điều trị sớm.

Trân trọng cám ơn ông !

Theo Nhật Minh(Thực hiện) - báo tintuc